Viêm phổi là một trong ba “hung thần” đối với trẻ em ở các nước đang phát triển. Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng bên trong phổi. Viêm phổi ở trẻ xuất hiện khi vi khuẩn hay virus trong phổi sinh sôi nảy nở và tạo nên những ổ nhiễm trùng. Vậy làm thế nào để nhận biết và điều trị viêm phổi ở trẻ em tại nhà
Những Nội Dung Cần Lưu Ý
2. Cách chăm sóc và điều trị viêm phổi ở trẻ em tại nhà2.2. Cách chăm sóc trẻ tại nhà
1. Làm thế nào để phát hiện sớm bệnh viêm phổi ở trẻ em?
Ba câu hỏi lớn mà chúng ta cần trả lời là:
Làm thế nào để có thể phát hiện thật sớm là trẻ bị viêm phổi?Làm thế nào để biết là viêm phổi đã nặng cần phải cho trẻ nhập viện điều trị?Đâu là dấu hiệu cho biết bệnh của trẻ đã tới mức nguy hiểm, cần phải đi bệnh viện cấp cứu ngay lập tức?
Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG) đã dày công nghiên cứu và tìm ra các phương tiện rất đơn giản, dễ dàng mà lại chính xác để giúp chúng ta có thể áp dụng ngay tại nhà.
Đang xem: Thuốc điều trị viêm phổi ở trẻ em
1.1. Làm thế nào để có thể phát hiện thật sớm là trẻ bị viêm phổi?
Khi trẻ bị viêm phổi, phổi của trẻ sẽ mất tính mềm mại và không thể giãn nở dễ dàng khi trẻ hít thở. Hậu quả là trẻ có thể bị thiếu oxy. Vì vậy trẻ buộc phải thở nhanh hơn để bù đắp lại sự thiếu hụt này.
Dựa theo công trình nghiên cứu khoa học quy mô tại nhiều nơi trên thế giới, TCYTTG đã thấy rằng: thở nhanh là triệu chứng xuất hiện sớm nhất khi trẻ bị viêm phổi, sớm hơn cả các dấu hiệu có được khi nghe phổi bằng ống nghe. Đây cũng là triệu chứng rất dễ phát hiện. Chỉ với một chiếc đồng hồ có kim giây, chúng ta có thể đếm được nhịp thở của trẻ trong một phút.
Đếm nhịp thở khi trẻ đang ngủ hoặc nằm im giúp phát hiện và điều trị viêm phổi ở trẻ em kịp thời
Vì nhịp thở có thể tăng khi trẻ gắng sức (bú, quấy khóc…) nên chúng ta cần phải đếm nhịp thở khi trẻ nằm im, tốt nhất là khi trẻ ngủ. Gọi là thở nhanh khi:
Nhịp thở từ 60 lần/phút trở lên với trẻ dưới 2 tháng.Từ 50 lần/phút trở lên với trẻ từ 2 – 11 tháng.Từ 40 lần/phút trở lên với trẻ từ 12 tháng – 5 tuổi.
Khi đó trẻ đã có triệu chứng viêm phổi, cần được đưa đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị ngay.
1.2. Triệu chứng viêm phổi nặng
Khi viêm phổi diễn tiến thành nặng, phổi sẽ ngày càng trở nên đặc cứng làm trẻ phải gắng sức nhiều để thở. Khi đó các cơ hô hấp, đặc biệt là cơ hoành – một loại cơ hô hấp ngăn đội ngực và bụng, phải tăng cường co bóp để bù đắp. Phần dưới lồng ngực của trẻ sẽ bị cơ này kéo lõm vào khi trẻ hít vào.
Cần điều trị viêm phổi ở trẻ em ngay khi phát hiện triệu chứng viêm phổi
Như vậy khi trẻ có dấu hiệu thở co lõm lồng ngực thì bệnh viêm phổi đã nặng, cần nhập viện ngay để điều trị viêm phổi ở trẻ em.
Để nhận ra chính xác dấu hiệu này, chúng ta cần vén áo trẻ cao lên để thấy rõ vùng ngực và vụng trẻ, quan sát khi trẻ nằm yên, không bú, không khóc.
1.3. Các dấu hiệu nguy hiểm
Là các dấu hiệu cho biết trẻ đang trong tình trạng nguy kịch, tính mạng đang bị đe dọa, cần phải đưa trẻ đi bệnh viện cấp cứu ngay lập tức để còn có thể cứu sống được trẻ. Những dấu hiệu này không chỉ có trong bệnh viêm phổi mà còn có thể có trong nhiều loại bệnh nặng khác cũng cần được cấp cứu kịp thời.
Cần phải điều trị viêm phổi ở trẻ em sớm trước khi phát hiện dấu hiệu co giật, ngủ li bì ở trẻ rất nguy hiểm
Ở trẻ dưới 2 tháng, đó là: bỏ bú hoặc bú kém, co giật, trẻ ngủ li bì – khó đánh thức trẻ dậy, sốt hoặc lạnh, thở khò khè.
Ở trẻ từ 2 tháng – 5 tuổi, đó là: trẻ không thể uống được gì cả, co giật, ngủ li bì – khó đánh thức, thở có tiếng rít, suy dinh dưỡng nặng.
2. Cách chăm sóc và điều trị viêm phổi ở trẻ em tại nhà
Chể được điều trị viêm phổi ở trẻ em tại nhà nếu tình trạng bệnh nhẹ. Bốn công việc cần phải làm là:
Cho trẻ uống kháng sinh thích hợp theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Không tự ý mua kháng sinh cho trẻ uống.Điều trị các triệu chứng kèm theo: sốt, khò khè.Biết cách chăm sóc trẻ tại nhà.Biết được khi nào cần đưa trẻ đến khám lại bao gồm tái khám theo hẹn và khám lại ngay lập tức khi trẻ trở nặng.
2.1. Điều quan trọng nhất để trẻ có thể khỏi bệnh là trẻ cần phải được cho uống kháng sinh thích hợp đúng cách, đủ liều và đủ thời gian
Khi được bác sĩ chỉ định, các bậc cha mẹ cần nhận biết đúng dạng thuốc cần cho trẻ uống, liều lượng mỗi lần uống, số lần uống trong ngày và số ngày cần cho trẻ uống thuốc.
Xem thêm: Top 13 Thực Phẩm Chức Năng Tăng Chiều Cao Của Mỹ Được Đánh Giá Tốt
Đối với các loại thuốc viên, cần tán nhỏ viên thuốc trước khi cho trẻ uống. Cha mẹ cũng có thể cho vào một ít nước và chờ vài phút, nước sẽ làm viên thuốc bở ra và dễ nghiền nhỏ hơn). Có thể pha thêm một ít đường, hoặc pha với một ít sữa, nước cháo để bé có thể uống dễ dàng hơn. Nếu trẻ ói trong vòng 30 phút sau khi uống thuốc, cần cho bé uống lại một liều khác.
Tuy nhiên cũng cần tránh lạm dụng kháng sinh khi trẻ chỉ bị cảm ho thông thường để tránh tình trạng kháng thuốc.
2.2. Cách chăm sóc trẻ tại nhà
Về dinh dưỡng
Cần phải tăng cường cho trẻ ăn, bú, tránh các tập quán kiêng ăn. Cần cho trẻ ăn đủ chất, bú đều đặn khi đang bệnh. Khi trẻ vừa khỏi bệnh cũng cần bồi dưỡng thêm cho trẻ mau lại sức. Đối với trẻ nhỏ, khi mũi bị nghẹt, tắc, trẻ sẽ khó bú, khó ăn hơn. Vì vậy, cần thông thoáng mũi, để trẻ có thể bú, ăn dễ dàng hơn.
Cần cho trẻ uống nhiều nước hoặc tăng cường cho trẻ bú. Đây là điều rất quan trọng vì trẻ bị viêm phổi cần được cung cấp nhiều nước để làm loãng đàm, dịu họng, giảm ho.
Cách trị ho
Riêng đối với vấn đề ho, chúng ta cần lưu ý: khi trẻ bị viêm phổi, ho chính là một phản xạ có lợi để tống đờm dãi ra ngoài, giúp đường thở được thông thoáng cho trẻ có thể hít thở dễ dàng. Vì vậy không nên lạm dụng các loại thuốc ho để kìm hãm phản xạ có lợi này của trẻ, nhất là khi hiện nay có nhiều loại thuốc ho có thể gây ngộ độc, tác dụng phụ nghiêm trọng ở trẻ em nếu dùng không đúng cách.
Trên thực tế, nếu dùng đúng loại kháng sinh thích hợp để trị viêm phổi cũng sẽ giúp trẻ giảm ho nhanh chóng. Chỉ khi nào trẻ ho nhiều dẫn đến những hậu quả xấu cho trẻ như nôn ói, mất ngủ, đau tức ngực, đau rát họng… chúng ta có thể cho trẻ dùng các thuốc ho an toàn.
Bộ Y tế khuyến cáo nên dùng các loại thảo dược, thuốc nam an toàn đã từng được lưu truyền rất rộng rãi trong dân gian: tắc (quất) chưng đường, rau tần dầy lá, mật ong, gừng…
3. Vấn đề tái khám khi điều trị viêm phổi ở trẻ em
3.1. Tái khám theo hẹn
trẻ cần được bác sĩ khám lại sau 2 ngày để đánh giá xem thuốc kháng sinh này có hiệu quả tốt hay không. Ngay trong trường hợp tốt nhất (trẻ thở trở lại bình thường, hết sốt, ăn – bú khá hơn) trẻ cũng cần phải tiếp tục cho uống kháng sinh đủ thời gian là 5 ngày.
Nếu sau 2 ngày tái khám, nếu trẻ còn thở nhanh, thầy thuốc sẽ cho bé dùng một loại kháng sinh cần thiết khác hoặc cho cháu nhập viện điều trị.
3.2. Khám lại ngay
Cần lưu ý theo dõi và đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế, bệnh viện nếu thấy trẻ có một trong các dấu hiệu sau: thở khó khăn (thở nhanh hơn – mạnh hơn, thở co lõm lồng ngực), trẻ không thể uống được nước, trẻ trở nên mệt hơn. Đây là những dấu hiệu cho biết bệnh của trẻ đã trở nặng, cần nhập viện ngay.
4. Kết luận
Viêm phổi là bệnh rất phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi mà nếu không được phát hiện, chữa trị sớm, đúng cách trẻ rất dễ tử vong.
Chúng ta có thể tóm lược cách phát hiện và xử trí tại nhà như sau:
Trẻ có dấu hiệu nguy hiểm = bệnh rất nặng, nhập viện cấp cứuTrẻ thở co lõm lồng ngực = viêm phổi nặng, cần nhập viện ngayTrẻ thở nhanh = viêm phổi, cần uống kháng sinh tại nhà – tăng cường ăn uống – sử dụng thuốc ho an toàn.
Đây cũng là nội dung cơ bản nhất của phác đồ xử lý NKHHCT do TCYTTG đề ra từ 1990, đang được áp dụng rộng rãi tại các nước đang phát triển và đã chứng minh hiệu quả thực tế trên phạm vi toàn cầu: người ta đã ước tính chỉ với những cách làm khá đơn giản nêu trên đã giúp giảm được 50% tử vong do viêm phổi, cứu sống được khoảng 600.000 trẻ dưới 5 tuổi mỗi năm tránh khỏi lưỡi hái của hung thần viêm phổi trên toàn thế giới.