Rau sam là một loại rau mọc hoang khá phổ biến trong dân gian, thường xuất hiện trong các bữa cơm gia đình. Ngoài làm thức ăn, rau sam còn được xem là một vị thuốc quý hỗ trợ chữa nhiều bệnh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, rau sam là một trong những cây thuốc được sử dụng nhiều nhất. Bài viết sẽ giúp các bạn biết thêm công dụng, đặc tính của vị thuốc quý này.
Đang xem: Cây rau sam có tác dụng gì
1. Đặc điểm của rau sam
Rau sam hay còn gọi là mã xỉ hiện, có tên khoa học là Portulaca oleracae L., thuộc họ Rau sam Portulacaceae.
Rau sam là một loại cỏ sống hàng năm, có nhiều cành mẫm, nhẵn. Thân có màu đỏ nhạt, dài 10 – 30cm. Lá hình bầu dục dài, phía đáy lá hơi thót lại, không cuống. Phiến lá dày, mặt bóng, dài 2cm, rộng 8 – 14mm. Những lá phía trên họp thành một thứ tổng bao quanh các hoa. Hoa mọc ở đầu cành, màu vàng, không có cuống. Quả nang hình cầu, mở bằng 1 nắp. Trong có chứa nhiều hạt màu đen bóng.
Cây thường mọc hoang ở những nơi ẩm ướt của nước ta.
Toàn cây được phơi khô dùng làm thuốc.
Rau sam
2. Thành phần trong rau sam
Những nghiên cứu gần đây cho thấy trong rau sam có chứa trên 44 hợp chất bao gồm flavonoid, alkaloid, terenoid, acid hữu cơ, vitamin, khoáng chất và các hợp chất khác. Trong đó, flavonoid là hợp chất chiếm ưu thế và có nhiều tác dụng sinh học.
Xem thêm: Ba Cách Đơn Giản Tăng Sức Đề Kháng Cho Cơ Thể: Ngủ Đủ Giấc, Tập Thể Dục
3. Công dụng của rau sam
Y học cổ truyền Trung Quốc xem rau sam là “vị thuốc trường thọ” và được sử dụng để chữa nhiều bệnh.
Theo các tài liệu cổ, rau sam có vị chua, tính lạnh, giúp thanh nhiệt giải độc.
Khi phơi khô, rau sam được dùng để trị sốt, kiết lỵ, tiêu chảy, tiêu ra máu, giun sán, chàm, mụn nhọt, ho lâu ngày. Liều thường dùng là 9 – 15g.
4. Bằng chứng khoa học của rau sam
Rau sam đã được chứng minh có nhiều tác dụng tốt đối với một số bệnh lý ở người. Tuy nhiên các nghiên cứu đa phần ở mức thử nghiệm trên động vật mà chưa có nhiều nghiên cứu lâm sàng trên người. Một số tác dụng đã được chứng minh:
4.1. Tác dụng bảo vệ thần kinh
Tác dụng bảo vệ thần kinh của rau sam đã được nghiên cứu và báo cáo. Các thành phần trong rau sam có thể khử các gốc tự do, giảm quá trình chết các tế bào thần kinh, giảm thiếu hụt dopamine ở vùng vân của chuột. Kết quả cho thấy rằng, rau sam có thể bảo vệ thần kinh và hỗ trợ điều trị bệnh Parkinson.
Ngoài ra, dược liệu này còn có tác dụng bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương do thiếu oxy, ức chế enzyme acetyl cholinesterase (thường gặp trong bệnh Alzheimer – sa sút trí tuệ). Do đó, rau sam có thể xem là vị thuốc giúp hỗ trợ điều trị bệnh Alzheimer.
4.2. Hỗ trợ điều trị đái tháo đường
Những nghiên cứu trên động vật cho thấy rau sam có tác dụng làm giảm cân nặng, giảm các axit béo tự do trong máu, tăng nồng độ insulin trong máu, giảm tình trạng đề kháng insulin và giảm các biến chứng mạch máu của bệnh đái tháo đường type 2.
Xem thêm: Top 11+ Thuốc Rối Loạn Tiền Đình Được Dùng Nhiều Nhất Hiện Nay
Một nghiên cứu trên bệnh nhân đái tháo đường, cho thấy hạt rau sam có thể giúp hỗ trợ điều trị đái tháo đường type 2. Kết quả nghiên cứu cho thấy, sử dụng bột hạt rau sam, 5g x 2 lần/ngày, giúp cải thiện rối loạn lipid máu, giảm tăng men gan, giảm đường huyết đói, đường huyết sau ăn và cân nặng của bệnh nhân.
4.3. Tác dụng chống oxy hóa
Tác dụng chống oxy hóa của rau sam từ các thành phần chứa trong dược liệu, như gallotannin, omega-3, axit ascorbic,