Hiện đang là thời điểm “vàomùa” kiến ba khoang, chúng liên tục tấn công nhiều khu dân cư, chung cư khiếnngười dân bất an. Lý do là vào mùa gặt, mưa lũ, côn trùng ngoài đồng ruộng hếtchỗ trú, theo ánh sáng bay vào nhà. Nhiều người vô tình để độc tố của chúngchạm vào da, gây kích ứng. Vì vậy, việc nhận biết, xử trí khi bị kiến ba khoangtấn công là rất quan trọng.
Đang xem: Cách đối phó với kiến ba khoang
Nhận diện kiến ba khoang
Kiến ba khoang là một loạibọ cánh cứng có tên khoa học là Paederus fuscipes (tên tiếng Anh là rovebeetles). Kiến ba khoang có thân hình thon, dài như hạt thóc, có 3 đôi chân,bụng có đốt, thon nhọn về đuôi, bay và chạy rất nhanh; về màu sắc, có màu camtối hay sậm màu, vùng bụng trên và đầu màu đen, vùng trên giữa phát quang ngũsắc, óng ánh màu xanh, đính kèm đôi cánh cứng (elytra); có cái đầu đen, saubụng và elytra và một phần ngực màu đỏ và phía trước bụng trong một xen kẽ màuđen – đỏ – đen – đỏ – đen, tương ứng với đầu – ngực – elytra – trước bụng – saubụng.
Tạisao kiến ba khoang gây viêm da?
Kiến ba khoang không đốt haycắn nhưng do trong dịch cơ thể của chúng có chứa pederin – một loại chất độcgây rộp, phỏng da, viêm da. Khi da người tiếp xúc vào chất tiết của chúng quanhững vật dụng nào đó hoặc vô ý đập làm cho chúng chết trên da thì chất độctheo dịch cơ thể chúng tiết ra ngoài, dính vào da người, gây bệnh ngay tại vùngda đó… Khi dính vào da tay, nếu không rửa sạch tay ngay thì vô tình sẽ làmchất độc dính vào chỗ khác trên cơ thể gây viêm da lan toả.
Biểu hiện viêm da do tiếpxúc với kiến ba khoang thì thường xuất hiện ở những vùng da hở như: cổ, mặt,lưng, tay, chân… Kiến có thể gây viêm da từ mức độ nhẹ đến nặng, tùy theo độcchất xâm nhập qua da. Ban đầu, người bệnh thấy hơi ngứa rát, căng da, biểu hiệnđỏ một vùng da, sau 6 – 12 giờ, đỏ cộm thành vệt, trên đó nổi những mụn nước tonhỏ không đều 1 – 5mm, 1 – 3 ngày sau thành phỏng nước, phỏng mủ. Lúc này thấycảm giác đau, rát càng tăng. Có thể kèm theo sốt, khó chịu, nổi hạch, đau vùngcổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương. Nếu tay bị dính chất độc khi đập kiến,chà xát và sờ vào mắt có thể làm bỏng mắt. Nếu tổn thương ở gần mắt có thể sưnghúp cả hai mắt, 2 – 3 ngày mới đỡ, ở bẹn có thể nổi hạch bẹn sưng đau khó đilại. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm da sẽ tiến triển sangdạng loét. Các vết loét có nhiều hình dạng khác nhau tùy theo động tác khi tađập, giết và chà xát kiến trên da. Cũng có ít trường hợp chỉ nổi vết đỏ, lấmtấm mụn nước nhỏ hơi ngứa, lặn sau 3 – 5 ngày, không thành phỏng.
Xem thêm: Cắt Túi Mật Sống Được Bao Lâu ? Cách Ngừa Biến Chứng Sau Phẫu Thuật
Xửlý vết đốt để tránh da bị tổn thương nặng
Khi tiếp xúc với kiến ba khoang nói riêng hay côntrùng đốt nói chung, cần nhanh chóng tiến hành xử lý vết đốt để tránh da bị tổnthương nặng. Ngay sau khi tiếp xúc, cần: Loại bỏ côn trùng, không dùng tay trầnđể bắt, giết, miết. Rửa vùng tiếp xúc bằng nước sạch và xà phòng, sau đó dùngthuốc sát trùng nhẹ. Nếu có dấu hiệu nổi vết đỏ, tốt nhất dùng nước muối sinhlý rửa ngày 3 – 4 lần để trung hòa chất tiết của côn trùng. Khi thương tổn đãphỏng rộp, tùy vào mức độ tổn thương mà bác sĩ chỉ định thuốc phù hợp. Trườnghợp nhẹ chỉ cần sát trùng, bệnh tự giới hạn. Nếu tình trạng trung bình và nặngthì phải bôi thuốc dịu da, corticosteroid bôi, uống kháng histamin, uống khángsinh khi có dấu hiệu bội nhiễm.
Lưu ý: Không chà xát, gãi vùng đã tổn thương vàkhông tiếp xúc vùng da lành với vùng da bệnh.Không nên tự điều trị để tránh các biến chứng nặng hơn, sau đó đến bácsĩ tư vấn để khám và điều trị kịp thời hoặc sau khi đã thực hiện các bước sơcứu như trên mà các triệu chứng không giảm mà lan rộng, nhiễm trùng thì cần đếngặp bác sĩ chuyên khoa da liễu càng sớm càng tốt để được xử lý kịp thời.
Xem thêm: Chữa Ung Thư Gan Bằng Đông Y, Y Học Cổ Truyền Có Chữa Được Bệnh Ung Thư Không
Phòngchống kiến ba khoang
Để phòng chống kiến ba khoang vào nhà, Cục Y tế dựphòng khuyến cáo, nếu có sự hiện diện của kiến ba khoang trong khu vực, nên thayđèn huỳnh quang bằng đèn có ánh sáng màu vàng vì kiến ba khoang rất thích ánhsáng đèn huỳnh quang. Ngăn cản kiến ba khoang vào nhà bằng cách: Sử dụng lướicác cửa sổ và cửa ra vào, đóng cửa thường xuyên sau khi ra vào. Nên ngủ trongmàn. Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ xung quanh nhà vì đây lànơi trú ẩn tốt cho loài này.
Mặc quần áo dài tay khi đi ra ngoài nhà, nhất là ở những vùng gần đồngruộng, khu dân cư nhiều ánh đèn, gần công trình đang xây dựng. Khi làm việctrên đồng ruộng, nhất là vào mùa thu hoạch, mùa mưa bão, cần chú ý sử dụng cácphương tiện bảo hộ lao động như: mặc quần áo dài tay, đội mũ, nón, khẩu trang,đi ủng để tránh tiếp xúc với côn trùng